Ca dao ®èi víi thùc d©n, ®Õ quèc x©m l­îc
vµ nh÷ng kÎ lµm tay sai

 

VÒ thêi CÇn V­¬ng

Ai vÒ nh¾n víi quan th­¬ng,
B×nh t©y s¸t t¶ ®Ó chän ®­êng vua ra.
TrÌo lªn chu«ng Bôt móa cê,
T­ëng chµng lµm nªn danh phËn, ai ngê vÒ thó T©y!

*

Chí tham ®ång b¹c con cß,
Bá cha bá mÑ ®i phß Lang Sa.
*

TiÕc qu¶ hång ng©m mµ ®em cho chuét väc,
TiÕc con ng­êi ngäc mµ ®em cho Ng©u vÇy.
TiÕc cña Nam ta x©y dùng, ®Ó cho T©y tung hoµnh.
*

Tay cÇm con cê ®¹i,
Vai v¸c khÈu sóng trÇn.
ThÕ trêi nã cho mÇn,
Rót qu©n vÒ B¸i Th­îng.

*

Ch÷ vua ®É mËt phong
VÒ mé binh mé lÝnh,
Tr­íc h¹ thµnh Hµ tÜnh,

Sau nghªnh gi¸ håi trµo,
Cho tá mÆt anh hµo,
Ng­êi Hång S¬n, Lam Thñy.
*

Tr¸i khæ qua xanh,
Tr¸i khæ qua ®¾ng,
Trong tr¾ng ngoµi xanh,
LiÒu mÑ kh«ng ®Î, liÒu cha kh«ng sanh,

ChÐm ®Çu ®øa nÞnh, Cho ®µnh d¹ em...
*

Khen ai khÐo tiÖn ngò cê,
KhÐo x©y bµn ¸n, khÐo thê tæ tiªn.

Tæ tiªn ®Ó l¹i em thê,
Anh ra ngaßi ¶i cÇm cê theo vua.

*

Bëi v× nam vËn ta suy,
Cho nªn vua ph¶i ra ®i s¬n phßng.

*

Cô §Ò, cô Ch­ëng lµm còng kh«ng xong,
T¸n t­¬ng, t¸n lý còng mét lßng theo T©y...

*

Tõ n¨m Canh Hîi ®Õn nay ,

Trong ngoµi ®· cã giÆc T©y ra ®êi.

Tõ trong Gia §Þnh c¸c n¬i,
Ninh B×nh, Hµ Néi mét trêi sóng ran.

Tõ d©n cho chÝ ®Ðn quan,
Ai còng rèi,

ThÊt thñ Hµ Néi,
Mång mét th¸ng m­êi,

T¶ ®¹o c¸c n¬i,
KÐo ra phãng triÖt,
Cñi th× lÊy hÕt,

Ng­êi th× giÕt ®i,
Con g¸i n÷ nhi,

Dông t×nh h·m hiÕp,
C¸c quan còng hiÖp,

Mét thñ bµn hßa.

Khèn khæ d©n ta,
DÔ ngåi mµ chÞu!
LËp m­u bµy mÑo,
§¶o thñ gia h­¬ng,
LËp ®iÕm, rµo ®­êng,

Canh giê nghiªm ngÆt
KÎ th× xuÊt lùc,
Ng­êi th× xuÊt tµi.

Trèng mâ vang trêi,
Rµy bß mai lîn,
§õng lµm thªm hçn,
§µn thiÕt ®µn thu.

KÎ ®ãi còng lo,

Ng­êi giµu còng téi,
Tõ ngµy chÝ tèi,
Chôm b¶y, chôm ba,
Tõ trÎ chÝ giµ,

ChuyÖn triÒu, chuyÖn giÆc.
B­íc sang n¨m tuÊt,

C¸c tØnh míi yªn .
V¨n th©n næi lªn,
Chiªu cê s¸t t¶.
§øng lµm t­íng c¶,
Lµ huyÖn Thanh Tiªn.
Tó Tr©n næi lªn,
Gäi b»ng Ban Cè.
§éi Dôc, Thõa Tè,
Lµ tiÒn hËu qu©n.
Th¸nh gi¸, tïy th©n,
Thµy nµo, tí Êy.
Mång ba th¸ng b¶y,
KÐo ra chî Si,
C¸c to¸n, c¸c chi,
Héi ®ßng kÐo ®Õn.
Dao vµng, ¸o chiÕn,
Môc dôc, g­¬m trÇn,
TruyÒn tÊt c¶ d©n,
§©u lµ t¶ ®¹o,
Kh«ng kú giµ l·o,
Con trÎ, ®µn bµ,
G«ng cïm ®Æt ra,
Lêy lµm th¶m thiÕt...
KÎ th× tr«i s«ng,
M¸u ch¶y ®Çy s«ng,
M¸u ch¶y ®Çy ®ång,
Th©y tr«i kh¾p bÕn...
LÊy ai kh¸o kiÖn,
Lêi ai kªu vang,
ViÖc t¹i trêi lµm,
H¹i nh©n, nh©n h¹i.
X· §oµi, ThuËn, Ng·i,
Thanh D¹, Thä Kú.
Tin tøc mét khi,
§µo hµo x©y ®¸,
Canh giê nhËt d¹,
Nghiªm cÊm ra vµo.
ThÊy thÕ sù còng nao,
ThÊy c¬ quan còng sî...

C¶nh khæ cùc cña nh©n d©n trong thêi Ph¸p thuéc.

§êi «ng cho chÝ ®êi cha,
§êi nµo cùc khæ cho qua ®êi nµy.
Tõ ngµy mÊt n­íc cho T©y,
Tiªu hao th× cã, sum vÇy th× kh«ng!
ThuÕ th©n ph¶i chÞu ba ®ång,
C«ng s­u c«ng Ých mµ kh«ng ra g×.
®ªm n»m luèng nh÷ng sÇu bi,
S­u cao thuÕ nÆng, lÊy chi thanh nhµn.
KÎ thêi bá xø ®i hoang,
Xa chång, c¸ch vî, ly tan gia ®×nh.
Ng­êi nµo xuÊt ngò hµnh binh,
ChÕt thay cho chóng, d©n m×nh Ých chi!
Ng­êi nµo ph¶n hé håi quy,
ChÞu ba ®ång hai c¾t còng y nh­ th­êng.
¤i th«i! chua xãt ®o¹n tr­êng,
ThuÕ tranh, thuÕ cñi, th¶m th­¬ng cho ®øa nghÌo!
Ng­êi sao sung s­íng c­êi reo,
KÎ sao cùc khæ lªn ®Ìo xuèng hang.
Muèn cho sung s­íng thanh nhµn,
Chóng ta ®oµn kÕt lªn ®µng ®Êu tranh!
Khè ®· r¸ch nh­ tua con mùc,
¸o t¶ t¬i m¶nh ng­îc m¶nh xu«i,
V× ®©u cùc khæ cuéc ®êi?
Bëi ch­ng s­u thuÕ vät roi mÊy lÇn.
*

Cã ®i míi biÕt MªK«ng,
Cã ®i míi biÕt th©n «ng thÕ nµy!

Mª K«ng ch«n x¸c th­êng ngµy,

Cã ®i míi biÕt bëi tay "xu" Bµo.
*

S¸ng ngµy võa míi tinh s­¬ng,
C¬m tr«i khái miÖng, v¸c choßng ra ®i.
Vî nghÌo Ém trÎ hµi nhi,
Lªn tÇng ®Ó bói, råi ®i lÊy goßng.
TrÎ th¬ n»m mèi bßng bong,
N« ®ïa muçi cá, ®ãi lßng ngËm que,
Lªn tÇng khuþu gèi ®un xe,
Gß l­ng möa mËt, n¾ng hÌ qu¶n chi.
Chång xuèng lß giÕng ®en s×,

Mong sao cho chãng chiÒu vÒ mét c«ng.
*

Th­¬ng chång nÊu ch¸o ®­êng xe,
NÊu canh "l¾c lÝt", nÊu chÌ bï loong.
*

Than nhiÒu h¬n c¶ cá c©y,
§µo ra than còng tay nµy chø ai!

ThÕ mµ c¶ g¸i trai giµ trÎ,
§Òu cßng l­ng lµm nghÐ, lµm tr©u;
§µo than cho nã lµm giµu,
Xóc vµng ®em ®æ xuèng tµu cho T©y.

*

C©y n¾m cß m¨m, c©y xó cß queo,
Th¾t l­ng cho chÆt mµ theo anh vÒ.
¡n c¬m víi c¸ mßi he,
LÊy chång CÈm Ph¶, ®un xe suèt ®êi.
*

Phñ Quú ®i cã vÒ kh«ng,
Må xanh vî ®Ó tang chång lµ ®©y.
*

ThuyÒn than mµ ®Ëu bÕn than,
Th­¬ng anh vÊt v¶ c¬ hµn n¾ng m­a.
- ThuyÒn than ®Ëu bÕn ®en s×,
Anh kh«ng ra má, lÊy g× em ¨n?

CÇm h¬i miÕng b¸nh ®óc v«i,
RÐt run lÊy m¶nh bao gai che m×nh.
*

C«ng nµy chØ chÝn xu th«i,
Nh­ng cóp vµ ph¹t nh÷ng ®«i ba ®ång.
*
§au ®Î còng ph¶i xóc than,
§Î r¬i còng mÆc, kªu vang còng lê.
*

Mét ngµy mét c©n g¹o kho,
Mét xu c¸ ít, sao no c¶ ngµy?
*

S¸ng ngµy v¸c cuèc trÌo non,
Tèi vÒ míi biÕt m×nh cßn sèng ®©y.
*

C¸i th»ng T©y nã ¸c qu¸,
Nã ®¸nh, nã ®¸, nã c­ìng hiÕp l«i th«i.
Trë vÒ n­¬ng rÉy ®i th«i,
Lµm than khæ l¾m, ®Êm buåi lµm than!
*

Ch¹y tµu Phi Hæ vÒ trong Ninh B×nh.
ThÊy em thÊp bÐ mµ xinh,
Anh thuËn nh©n t×nh, anh n¾m cæ tay.
N¾m råi anh hái cæ tay:
- Ai nÆng nªn tr¾ng, ai x©y nªn trßn?
*

Con cß mµ ®Ëu cµnh tre,
Th»ng T©y b¾n sóng, cß quÌ mét ch©n.
H«m sau ra chî §ång Xu©n,
Chó kh¸ch míi hái sao ch©n cß quÌ?
Cß r»ng: cß ®øng bôi tre,
Th»ng T©y b¾n sóng, cß quÌ mét ch©n...
*

Hoµng trïng ®i, vi trïng l¹i.
G©y tai, g©y h¹i, ch¼n kÐm g× nhau.
KhuyÓn ¦ng hai g· Kh¶i, Hoµn,
Theo T©y h¹i n­íc, giµu sang riªng m×nh.
C«ng lªnh víi n­íc míi vinh,
C«ng lªnh víi giÆc ng­êi khinh ®êi ®êi.
*

NhÊt §¹c, nh× Be, tam Ke, tø BÝt.

C¶nh khæ cùc cña nh©n d©n trong thêi Ph¸p -
NhËt thuéc.

LÊy chång mµ cËy mµ thê,
H«m qua th»ng NhËt b¾t bõa ®i phu.
Bªn m×nh nheo nhãc con th¬,
Dç ®­îc chóng nÝn trêi m­a mÊt råi!
C¶nh t×nh th¶m l¾m, ai ¬i!
Chµng ®i khæ chÝn, thiÕp t«i khæ m­êi.
NgÉm ra thËt ®óng nh­ lêi:
N­íc mµ ®· mÊt, nhµ thêi còng tan.
*

§¸t nµy, ®Êt tæ, ®Êt tiªn,
§Êt nµy chång vî bá tiÒn ra mua.
B©y giê NhËt - Ph¸p kÐo hïa,
ChiÕm trång ®ay l¹c, øc ch­a, hìi trêi!
*

ChÐm cha lò NhËt c«n ®å!
B¾t ng­êi c­íp cña tha hå th¼ng tay.
D©n ta tr¨m ®¾ng ngµn cay,
Thãc ¨n ch¼ng cã, trång ®ay cho ng­êi!
*

Nh÷ng mong ng« træ ra b«ng,
Ai ngê ng« bÞ nhæ tung ®Çy ®ång!
Nh×n ng«, n­íc m¾t tu«ng rßng,
¤m ng« mµ hÐo c¶ lßng, ng« ¬i!
*

Ruéng ta, ta cÊy, ta cµy,
Kh«ng nh­êng mét tÊc cho bÇy NhËt, T©y.
Chóng mµy l¶ng v¶ng tíi ®©y,
Rñ nhau gËy, cuèc, ®uæi ngay khái lµng.
*

NghÌo th× ¨n s¾n, ¨n khoai,
Ai ¬i, ®õng cã theo loµi ViÖt gian.
*

Hái r»ng ®i chÕt cho ai?
Cho nhµ, cho n­íc, cho t×nh, cho em?
Hay lµ ®i chÕt v× tiÒn,
Gi÷ thuª hÇm má, ®ån ®iÒn cho T©y?
*

ViÖt Nam ®éc lËp thÕ nµo.
Ph¶i ch¨ng th»ng NhËt thay vµo th»ng T©y?
ViÖt Nam ®éc lËp thÕ nµy,
Cã qu©n lïn ë, cã ngµy diÖt vong.
*

Xa xa C«n §¶o nhµ tï,
BiÓn s©u mÊy khóc, lßng thï bÊy nhiªu.
*

BÓ ®«ng cã lóc v¬i ®Çy,
Mèi thï ®Õ quèc cã ngµy nµo quªn!

Th«ng tin trªn m¹ng Netcodo
Mäi chi tiÕt xin vui lßng liªn hÖ t¹i
Ban Biªn TËp M¹ng Netcodo
§iÖn tho¹i: (54)847247 - Email Intranet: quantri@netcodo.vnn.vn
Email Internet: netcodo@hue.vnn.vn