Chế độ đa thê và cảnh góa bụa:

• Chế độ đa thê:

Sông bao nhiêu nước cũng vừa
Trai bao nhiêu vợ, cũng chưa bằng lòng.
*
Trai làm nên năm thê bảy thiếp
Gái làm nên thủ tiết thờ chồng.
*
Ruộng đồng thì gió thổi luôn
Khi vui con chị, khi buồn con em.
*
mới yêu thì cũ cũng yêu
mới có mỹ miều, cũ có công lênh.
*
có bát sứ, tình phụ bát đàn
Nâng niu bát sứ, vỡ tan có ngày.
*
Nhà rường mà lợp tranh mây
Thân anh hai vợ như dây buộc mình.
*
một bồn hai kiểng còn xanh
một chàng hai thiếp phải sanh nhiều bề.
*
Ba vợ bảy nàng hầu
Ðêm nằm chuồng trâu, gối đầu bằng chổi.
*
áo dày chẳng nệ quần thưa,
Bảy mươi có của cũng vừa mười lăm.
*
già thì bế cháu ẵm con
Già đau lại muốn cau non trái mùa.
*
Lấy chồng làm lẽ khổ thay
Ði cấy đi cày chị chẳng kể công
Ðến tối chị giữ lấy chồng
Chị cho manh chiếu nằm không nhà ngoài
Ðến sáng chị gọi: bớ Hai!
Trở dậy, nấu cám, thái khoai, băm bèo
Vì chưng bác mẹ tôi nghèo
Cho nên tôi phải băm bèo thái khoai!
*

Thân em làm lẽ chẳng hề
Có như chính thất mà lê giữa giường
Tối tối chị giữ mất buồng
Chị cho manh chiếu nằm suông chuồng bò
mong chồng, chồng chẳng xuống cho
Ðến khi chồng xuống, gà đã o o gáy dồn
Chém cha con gà kia, saomày vội gáy dồn?
Mày cho tao mất vía kinh hồn về nỗi chồng con!
*
Chớ tham ngồi mũi thuyền rồng
Tuy rằng tốt đẹp, nhưng chồng người ta
Chớ tham vóc lĩnh trừu hoa
Lấy chồng làm lẽ người ta giày vò.
*
Ðói lòng ăn nắm lá sung
Chồng một thì lấy, chồng chung thì đừng
Một thuyền một lái chẳng xong
một chĩnh đối gáo còn nong tay vào
*
gió lùa bụi chuối sau hè
Anh mê vợ bé, bỏ bè con thơ
gió đưa bụi trúc ngã quỳ
Thương cha phải chịu lụy dì, dì ơi!
*
Ðã thành gia thất thì thôi
Ðèo bòng cho lắm, tội trời ai mang!
*
Cái cò trắng bạch như vôi
có ai lấy lẽ chú tôi thì về
Chú tôi chẳng đánh chẳng chê
Thím tôi móc ruột, lôi mề, ăn gan.
*
em thấy anh, em cũng muốn chào
sợ rằng chị cả giắt dao trong mình
Ðấy giắt dao, đây gươm kẽ nách
Thuận nhân tình, cắt vách sang chơi.
*
Sớm mai đi chợ Gò vấp
mua một xấp vải
Ðem về con hai nó cắt
Con ba nó may
Con tư nó đột
Con năm nó viền
Con sáu đơm nút
Con bảy cắt khuy
Anh mới bước cẳng ra đi
Con tám nó níu, con chín nó trì ...
ới mười ơi, sao em để vậy, còn gì áo anh!
*

Trên trời có vẩy tê tê
Một ông bảy vợ chẳng chê vợ nào
một vợ tát nước bờ ao
Phải trận mưa rào đứng núp bờ ao
Một vợ thì đi buôn bè
Cơn sóng, cơn gió nó đè xuống sông
Một vợ thì đi buôn bông
Chẳng may cơn táp nó giông lên trời
Một vợ thì đi buôn vôi
Khi vôi phải nước nó sôi ầm ầm
Một vợ thì đi buôn mâm
Không may mâm thủng lại nằm ăn toi
Một vợ thì đi buôn nồi
Không may nồi méo, một nồi hai vung.
Một vợ thì đi buôn hồng
Không may hồng bẹp, một đồng ba đôi
Than rằng: "Ðất hỡi, trời ơi!
Trời cho bảy vợ như tôi làm gì? "
*
con công tố hộ trên rừng
Ðã có con chị, thì đừng con em
- lòng yêu vo giá quá chừng
Con công tố hộ trên rừng mặc công.

• Cảnh góa bụa:

Lênh đênh chiếc bách giữa dòng
Thương thân góa bụa phòng không lỡ thì
Gió đưa cây trúc ngã quỳ
Ba năm chực tiết còn gì là xuân!
giàu thì thịt chả cơm canh
Khó thì lưng rau đĩa muối, cúng anh tôi đi lấy chồng
hỡi anh chồng cũ tôi ơi!
Anh có khôn thiêng thì xin anh trở dậy ăn xôi nghe kèn
Thôi anh đã về nghiệp ấy, anh đừng ghen
Ðể cho người khác cầm quyền thê nhi
miệng em khóc,tay em bế ẵm ông thần vì
Tay em gạt nước mắt, tay em thắp nén nhang,
bởi vì đâu mà nên nỗi xót xa muôn vàn!
*
Ðào liễu em ơi một mình!
Ðôi vai gánh chữ chung tình, xa là đường xa.
Tấm áo nâu sồng, xếp nếp em đội đầu
Tấm yếm đào sao em khéo giữ màu,
Răng đen rưng rức, mái tóc đầu em hãy còn xanh
ấy thế mà sao em ở vậy cho đành!
Sao em chẳng kiếm chút chồng lành kẻo thế mỉa mai
Sách có chữ rằng: "Xuân bất tái lai"
*

Tay em cầm nắm nhang, cây tắt, cây đỏ
Tay em bứt ngón cỏ, lá héo, lá khô
tay em bồng đứa con thơ, vun nấm xoa mồ
Khổ cam phận khổ, biết khi mô cho chộ chàng.
*
Ông chết thì thiệt thân ông
Bà tôi sắp sửa lâý chồng nay mai
Bà chết thì thiệt thân bà
Ông tôi sắp sửa lấy ba nàng hầu.
*
Người thác thì đã yên rồi
Ðể cho người sống ở đời bơ vơ
Ba năm nhang khói phụng thờ
Ðầu đội chữ hiếu, tay xơ chữ tình
Chữ hiếu trung, thiếp tôi gánh vác một mình
Chẳng hay chàng có thấu tình thiếp chăng?
Ðường đi khuất nẻo khơi trùng ...
*
Thiếp vì chàng mới lênh đênh nơi biển ải
Chàng vì thiếp, mới lỗi đạo tâm can
Em đây thủ tiết buồng lan
Dẫu hồn về chín suối, hãy còn mang tượng chồng.

Thông tin trên mạng Netcodo
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ tại
Ban Biên Tập Mạng Netcodo
Ðiện thoại: (54)847247 - Email Intranet: quantri@netcodo.vnn.vn
Email Internet: netcodo@hue.vnn.vn